بحران آب و لزوم توجه به بهرهوری آب کشاورزی در نواحی خشک مطالعهی موردی؛ دشت بیرجند
نویسندگان
چکیده مقاله:
بحران آب از جمله چالشهای مهم زیست محیطی منطقهی خاورمیانه میباشد. بسیاری از کارشناسان نگران آن هستند که استفاده از منابع آب در ایران بدون در نظر گرفتن محدودیت آن در آینده مشکلات جدی را ایجاد مینماید. در چند دههی اخیر رشد جمعیت و توسعهی فعالیتهای کشاورزی و صنعتی باعث شده است فاصلهی بین نرخ تجدید و نرخ بهرهبرداری از آبخوانها افزایشیابد و این شکاف در نتیجهی وقوع خشکسالیها بسیار عمیق شده است بهطوریکه کارشناسان، مدیریت بر مصرف منطقی منابع آبی آبخوانها بالاخص در بخشهای پرمصرف و کمصرفه اقتصادی از جمله بخش کشاورزی را خاطرنشان میسازند. این موضوع در تبصرهی یک ماده 106 قانون برنامهی سوم و بندهای ماده 17 برنامه چهارم توسعه نیزگنجانده شده است. بهطوریکه دولت را مکلف به اقدامات لازم جهت تطبیق الگوی کشت، مطابق با امکانات و ظرفیتهای آبی مناطق از طریق تخصیص آب به تولید محصولات با نیاز آبی کمتر و بازدهی اقتصادی بیشتر گردانده است. در مناطق خشکی همچون خراسان جنوبی که بیشترین فشار بر آبخوانها از طریق برداشت مازاد صورت میگیرد، میتوان از شاخصهای بهرهوری آب کشاورزی جهت ساماندهی الگوی زراعی که موجب تحدید مصرف آب گردد، استفاده نمود. این شاخصها در محدودهای از غرب دشت بیرجند به عنوان یکی از بحرانیترین دشتهای خراسان جنوبی با استفاده از روش نمونهگیری دو مرحلهای و از طریق تکمیل 76 پرسشنامه هزینه- درآمد مربوط به محصولات عمدهی زراعی در بین بهرهبرداران کشاورزی منطقه و استخراج دادهها و آنالیز آنها با استفاده از نرمافزارcost انجام گردید. نتایج حاصله نشان میدهد که کشتهای با مصرف آب بالا و بازده اقتصادی پایین همانند چغندرقند و یونجه باید از الگوی کشت منطقه حذف و به جای آنها کشتهایی نظیر ذرت علوفهای و یا تناوب یکسالهای از کشتهای بومی نظیر گندم و ارزن،که هم موجب کاهش استحصال آب و هم متضمن منافع اقتصادی بالا برای بهرهبرداران کشاورزی باشد، جایگزین شود.
منابع مشابه
بحران آب و لزوم توجه به بهره وری آب کشاورزی در نواحی خشک مطالعه ی موردی؛ دشت بیرجند
بحران آب از جمله چالشهای مهم زیست محیطی منطقهی خاورمیانه میباشد. بسیاری از کارشناسان نگران آن هستند که استفاده از منابع آب در ایران بدون در نظر گرفتن محدودیت آن در آینده مشکلات جدی را ایجاد مینماید. در چند دههی اخیر رشد جمعیت و توسعهی فعالیتهای کشاورزی و صنعتی باعث شده است فاصلهی بین نرخ تجدید و نرخ بهرهبرداری از آبخوانها افزایشیابد و این شکاف در نتیجهی وقوع خشکسالیه...
متن کاملتخمین بهرهوری آب کشاورزی بهکمک فناوری سنجش از دور (مطالعه موردی: شبکه آبیاری دشت قزوین)
امروزه کاربرد دادههای سنجش از دور در منابع آب، بهویژه در مدیریت آبیاری بهطور گستردهای مورد توجه محققان قرار گرفته است. در این تحقیق، امکان یابی کاربرد مدل توازن انرژی بهمنظور تخمین تبخیر- تعرق و ارزیابی بهرهوری آب کشاورزی با استفاده از دادههای ماهوارهای در منطقه وسیعی از شبکه آبیاری دشت قزوین مورد بررسی قرار گرفت. لذا، از الگوریتم بیلان انرژی سطح (SEBAL) برای محاسبه تبخیر- تعرق استفا...
متن کاملارزیابی بحران آب زیرزمینی در مناطق خشک و نیمهخشک (مطالعه موردی: دشت جغین و توکهور)
مدیریت منابع آب به ویژه آب های زیرزمینی ،در مناطق خشک و نیمه خشک، اهمیت خاصی دارد. ...
متن کاملتخمین بهرهوری آب کشاورزی به کمک فناوری سنجش از دور (مطالعه موردی: شبکه آبیاری دشت قزوین)
امروزه کاربرد دادههای سنجش از دور در منابع آب، بهویژه در مدیریت آبیاری بهطور گستردهای مورد توجه محققان قرار گرفته است. در این تحقیق، امکان یابی کاربرد مدل توازن انرژی بهمنظور تخمین تبخیر- تعرق و ارزیابی بهرهوری آب کشاورزی با استفاده از دادههای ماهوارهای در منطقه وسیعی از شبکه آبیاری دشت قزوین مورد بررسی قرار گرفت. لذا، از الگوریتم بیلان انرژی سطح (sebal) برای محاسبه تبخیر- تعرق استفا...
متن کاملاستحصال آب باران برای صرفه جویی مصرف آب در کشاورزی (مطالعه موردی: دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند)
کمبود آب شیرین در بعضی مناطق بحرانی جدی است. یکی از روشهای کاهش اتکاء به منابع آب معمول، جمعآوری آب باران است. این مقاله به تحقیقی در خصوص روشهای امکانسنجی اجرای سامانه جمعآوری آب باران از بام ساختمانهای دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی بیرجند میپردازد. نتایج محاسبه بیلان آبی نشان داد که جمعآوری آب باران تا حدودی حتی در ماههای خشک میزان تکیه بر استخراج آبهای زیرزمینی را کاهش می...
متن کاملبرآورد ارزش اقتصادی آب¬ زیرزمینی در کشاورزی خشک بوم(مطالعه موردی: پسته کاران دشت یزد- اردکان)
منابع آبی با توجه به تقاضای رو به افزایش و استفادههای متفاوت از آن بهشدت تحت فشار بوده و استفاده آب توسط یک بخش از استفادهکنندگان بر امکان استفاده بخش دیگر تأثیر گذاراست، از این رو، مدیریت منابع آب و تخصیص بهینه آن از اهمیت روزافزونی برخوردار است. بدون تردید یکی از مهمترین ابزارهای تخصیص بهینهی منابع آب، ارزشگذاری اقتصادی است که راهبرد توسعهی بلندمدت آب کشور نیز بر آن تأکید دارد. از آنج...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 6 شماره 11
صفحات 115- 138
تاریخ انتشار 2008-03-20
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023